Ciągnik Zetor 25 to ikona mechanizacji rolnictwa w Polsce. Poznaj jego historię, dane techniczne i wersje. Dowiedz się, dlaczego wciąż cieszy się popularnością.
Historia i rozwój ciągnika Zetor 25
Ciągnik rolniczy Zetor 25 powstał w Czechosłowacji. Jego produkcja trwała w latach 1946–1951. Maszyna była wytwarzana w fabryce Zbrojovka Brno. Zetor 25 zapoczątkował nową erę w rolnictwie. Wprowadzono go w czasach postępu mechanizacji. Był to solidny i niezawodny traktor. Szybko zdobył uznanie rolników. Model ten stał się podstawą dla kolejnych konstrukcji.
Zetor 25A i 25K – ewolucja modelu
Po sukcesie Zetora 25 wprowadzono jego unowocześnienia. Modele Zetor 25A i 25K produkowano w latach 1951–1961. Zetor 25K był szczególnie przeznaczony do prac uprawowych. Oznaczenie „K” pochodziło od czeskiego słowa „kultivaćni”. Traktor ten miał wysokie i wąskie koła. Dzięki temu nadawał się do upraw międzyrzędowych. Popularnie nazywano go „bocianem”. Wyprodukowano około 55 000 sztuk modelu 25K. Aż 60% tej produkcji trafiło na eksport. Wersje A i K różniły się szczegółami technicznymi.
Dlaczego Zetor 25K nazywano „bocianem”?
Zetor 25K zyskał przydomek „bocian”. Nazwa wzięła się od jego charakterystycznych kół. Były one wysokie i wąskie. Taka konstrukcja ułatwiała pracę w uprawach międzyrzędowych.
Zetor Super 50 – większa moc w rodzinie Zetor
Choć często wymieniany razem z serią 25, Zetor Super 50 to inna konstrukcja. Był produkowany w latach 1960–1968. Posiadał znacznie mocniejszy silnik. Miał cztery cylindry. Generował moc 50 KM. To było prawie dwa razy więcej niż Zetor 25. Super 50 był większy i cięższy. Służył do cięższych prac polowych. Reprezentował kolejny etap rozwoju marki Zetor.
Dane techniczne modeli Zetor 25, 25 A, 25 K i Super 50
Modele serii Zetor 25 dzieliły wiele wspólnych cech. Różniły się jednak kluczowymi parametrami. Poniżej przedstawiamy szczegółowe dane.
Silnik
Zetor 25, 25A i 25K miały silniki dwucylindrowe. Były to pionowe, czterosuwowe diesle. Silnik Zetora 25 miał pojemność 2081 cm³. Średnica cylindra wynosiła 105 mm. Skok tłoka mierzył 120 mm. Stopień sprężania sięgał 18:1. Silniki te wyposażono w zawory w głowicy. Posiadały też wymienne, mokre tuleje cylindrowe.
| Model | Liczba cylindrów | Pojemność (cm³) | Moc (KM) |
|---|---|---|---|
| Zetor 25 | 2 | 2081 | 25 |
| Zetor 25 A | 2 | 2081 | 27 |
| Zetor 25 K | 2 | 2081 | 26 |
| Super 50 | 4 | 50 |
Porównanie podstawowych danych silników Zetor 25 i Super 50.
Skrzynia biegów i prędkość
Skrzynia biegów była mechaniczna w całej serii 25. Zetor 25 miał 5 biegów do przodu i 1 wsteczny. Warianty 25A i 25K oferowały 6 biegów do przodu i 2 wsteczne. Zetor Super 50 posiadał skrzynię 8+2. Prędkości maksymalne różniły się między modelami. Zetor 25 osiągał do 22,3 km/h. Model 25K jechał do 20,3 km/h. Zetor 25A był szybszy, do 32 km/h. Super 50 osiągał do 24 km/h.
Ile biegów miał Zetor 25K?
Zetor 25K wyposażono w mechaniczną skrzynię biegów. Posiadał 6 przełożeń do przodu. Miał także 2 biegi wsteczne.
Wymiary i masa
Podstawowe wymiary były zbliżone dla modeli 25, 25A i 25K. Długość bez obciążników wynosiła 320 cm. Szerokość mierzyła 190 cm. Wysokość z kabiną w Zetorze 25 to 177 cm. W modelu 25K wysokość sięgała 191 cm. Masa własna Zetora 25 w wersji 2WD to 1750 kg. Zetor 25K ważył 2105 kg bez obciążników. Promień skrętu dla Zetora 25 (2WD) wynosił 5 metrów. Dla 25K promień skrętu był większy, 6.5 metra.
| Model | Długość (cm) | Szerokość (cm) | Wysokość z kabiną (cm) | Masa (kg) | Promień skrętu (m) |
|---|---|---|---|---|---|
| Zetor 25 | 320 | 190 | 177 | 1750 (2WD) | 5 |
| Zetor 25 A | 320 | 190 | 191 | 1975 (2WD) | |
| Zetor 25 K | 320 | 190 | 191 | 2105 (bez obciążników) | 6.5 |
| Super 50 | 357 | 220 | 180 | 2740 (2WD) |
Porównanie wymiarów i mas wybranych modeli Zetor.
Inne parametry techniczne
Modele serii 25 posiadały mechaniczny układ kierowniczy. System ślimakowy ze współczynnikiem redukcji 1:17 zapewniał sterowanie. Tylna oś miała zębnik różnicowy. Wykonano go ze stali niklowo-chromowej. Układ hamulcowy był mechanicznie sterowany. Tylny mechanizm podnoszenia również działał mechanicznie. Wałek odbioru mocy (WOM) pracował z prędkością 540 obr/min. Koło pasowe miało średnicę 9 7/8 cala. Jego prędkość wynosiła 880 obr/min przy 1600 obr/min silnika. Pojemność zbiornika paliwa to 45 litrów.
Z jaką prędkością pracował WOM w Zetorze 25?
Wałek odbioru mocy (WOM) w Zetorze 25 pracował ze standardową prędkością. Wynosiła ona 540 obr/min.
Zastosowanie i wyposażenie
Zetor 25 był wszechstronną maszyną. Przeznaczono go do różnych zadań rolniczych. Model 25K był dedykowany uprawom międzyrzędowym. Nadawał się do ziemniaków i buraków. Służył też do pogłównych zabiegów. Wykorzystywano go do oprysków i nawożenia zbóż.
Narzędzia współpracujące
Do Zetora 25 konstruowano specjalistyczne narzędzia. Przykładem są rozrzutniki obornika RT-203. Pracowały z nim też ładowacze chwytakowe NUJN-100 i Troll. Traktor ciągnął również pługi dwuskibowe. Możliwość współpracy z różnym osprzętem zwiększała jego użyteczność.
Wyposażenie kabiny i wskaźniki
Układ nawigacyjny był prosty, ale funkcjonalny. Zawierał wskaźnik ciśnienia oleju. Posiadał też wskaźnik temperatury wody. Na tablicy znajdowały się włączniki. Był włącznik reflektorów. Dostępny był włącznik świec żarowych. Uruchamiano nim rozrusznik. Lampka kontrolna informowała o ładowaniu. Zapewniało to podstawową kontrolę nad pracą maszyny.
Zetor 25 dzisiaj – kolekcjonerstwo i rynek części
Mimo upływu lat, Zetor 25 wciąż ma znaczenie. Jest cenionym modelem historycznym. Stanowi obiekt pożądania kolekcjonerów. Wielu pasjonatów przywraca te ciągniki do dawnej świetności. Można je spotkać na wystawach maszyn zabytkowych.
Czy Zetor 25K jest poszukiwany przez kolekcjonerów?
Tak, Zetor 25K cieszy się dużą popularnością wśród kolekcjonerów. Uważany jest za cenny egzemplarz historyczny. Ceni się jego trwałość i ponadczasowy urok.
Rynek części zamiennych
Posiadacze zabytkowych Zetorów potrzebują części. Rynek ogłoszeń oferuje różne elementy. Można znaleźć pompy hydrauliczne. Dostępne są głowice silnika. Sprzedawcy oferują chłodnice i panewki korbowodowe. Producenci części rolniczych dostarczają zamienniki. Możliwy jest zakup większych ilości z upustami. Ogłoszenia dotyczą też innych modeli Zetor.
Wsparcie i informacje
Poszukiwanie danych technicznych bywa wyzwaniem. Fora internetowe skupiają pasjonatów. Użytkownicy dzielą się wiedzą i doświadczeniem. Dostępne są skany katalogów i instrukcji. Można konsultować się z rzeczoznawcami. Weryfikacja danych jest ważna dla rejestracji zabytków.
„Chodzi mi o masy (DMC, przyczepa) i naciski…”
„W źródłach internetowych jest wszystko – opis każdej śrubki dosłownie, ale tych parametrów o których mowa powyżej nie znalazłem”
„To nie masa przyczepy, tylko uciąg ciągnika na suchej nawierzchni”
Gdzie szukać danych technicznych Zetora K25?
Dane techniczne Zetora K25 można znaleźć online. Dostępne są na forach dyskusyjnych dla pasjonatów. Warto przeglądać skany starych katalogów i instrukcji. Czasem pomocna jest wiedza rzeczoznawców.
Zetor 25 i jego warianty to ważna część historii rolnictwa. Ich solidna konstrukcja zapewniała niezawodność przez lata. Dziś są świadectwem minionej epoki. Wciąż służą w niektórych gospodarstwach. Stanowią też cenne eksponaty kolekcjonerskie.
Zobacz także: